Mô hình nhà An toàn khu
Đây là ngôi nhà ATK hay còn gọi là nhà An Toàn Khu nơi mà Bác Tôn đã sống và làm việc tại chiến khu Việt Bắc từ năm 1947 đến năm 1954.
Sau khi rời nhà tù Côn Đảo về lại đất liền Chủ tịch Tôn Đức Thắng được cử về chỉ đạo tạo xã Mỹ An Hưng B, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp. Đến tháng 1 năm 1946 cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa được diễn ra. Bác Tôn được nhân dân Sài Gòn – Chợ Lớn bầu làm Đại biểu của mình tại Quốc hội. Sau đó Bác rời miền Nam ra Hà Nội và đây là lần đầu tiên Bác Hồ và Bác Tôn gặp nhau mà như đã quen nhau từ lâu lắm rồi. Bác cùng với Bác Hồ làm việc ở Hà Nội.
Đến đầu năm 1947, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ. Bác Tôn cùng các cơ quan đoàn thể lần lượt rời Hà Nội chuyển lên Sơn Tây, rồi Việt Bắc hay Tuyên Quang để dễ dàng hoạt động kháng chiến lúc này Bác Tôn đã gần 60 tuổi nhưng Bác vẫn khỏe mạnh, Bác làm việc ở rất nhiều nơi. Bác giữ nhiều chức vụ quan trọng như: Phó Hội trưởng, Hội trưởng Hội Liên Việt, Tổng thanh tra Chính Phủ, quyền Bộ trưởng Bộ Nội vụ, quyền Trưởng ban thường trực Quốc hội, Chủ tịch danh dự Tổng liên đoàn lao động Việt Nam,...
Trong những năm cuối cuộc kháng chiến, tại Đại hội thống nhất mặt trận Việt Minh – Liên Việt vào tháng 3/1951. Bác Tôn được bầu làm Chủ tịch Mặt trận Liên Việt. Sau khi được bầu làm Chủ tịch Mặt trận liên Việt, Bác Tôn cùng Ban Thường trực Quốc hội và Mặt trận Liên Việt chuyển đến ở và làm việc tại Thôn Chi Liền (nay là thôn Đồng Ma), xã Trung Yên, huyên Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang vào cuối năm 1952.
Tại đây Bác Tôn sống và làm việc trong một ngôi nhà, được xây cắt theo kiến trúc nhà sàn của đồng bào miền núi, nhà được xây bằng gỗ, có 2 gian ngăn dọc, mái lợp lá cọ. Gian ngoài là nơi Bác Tôn làm việc và tiếp khách, gian trong là nơi Bác nghĩ ngơi. Nhà làm việc của Bác Tôn nằm dưới chân núi Chí Linh liền sát dòng sông Phó Đáy bên cạnh những tán cây cổ thụ mát mẻ mà vẫn đảm bảo bí mật, thuận tiện cho việc hoạt động kháng chiến, giao liên giữ các nơi trong vùng.
Ngoài ra , trong những năm tháng hoạt động kháng chiến tại nơi đây. Chủ tịch Tôn Đức Thắng luôn cố gắng làm tốt vai trò, nghĩa vụ, trách nhiệm của Đảng giao cho mình. Tại đây, Bác đã đón tiếp và làm việc với đoàn đại biểu Trung Quốc trao đổi về công tác mặt trận, Chủ trì cuộc họp quan trọng của Ban thường trực Quốc hội và Mật trận Liên Việt để xây dượng khối đại đoàn kết dân tộc, thực hiện đường lối kháng chiến kiến quốc đưa cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi hoàn toàn. Từ ngày 1 đến ngày 4 /12/1953, Bác Tôn đã dự và chủ tọa một số buổi tại kỳ họp thứ ba Quốc hội khóa I để thông quan luật cải cách ruộng đất. Tháng 7/1954, từ thôn Chi Liên Bác Tôn đã đến An toàn khu Kim Quan (Yên Sơn) dự họp cùng với Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thành viên trong hội đồng Chí phủ, dự hội nghị hành chính kháng chiến toàn quốc bàn về việc tiếp quản thủ đô. Sau đó đầu tháng 8/ 1954, Chủ tịch Tôn Đức Thắng cùng hai cơ quan Mặt trận Liên Việt và Ban Thường trực Quốc hội rời thôn Chi Liền, xuôi theo dòng sông Phó Đáy ra huyện lỵ Sơn Dương, qua Đèo Khế sang Vai Cày (huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên về tiếp quản thủ đô Hà Nội.
Tại quảng trường Ba Đình vào ngày 1/1/1955, một cuộc mittinh, duyệt binh và diễu hành quần chúng để chào mừng Trung ương Đảng và Chính phủ trở về Thủ đô Hà Nội. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã bắt nhịp cho mọi người hát bài ca “Kết Đoàn” bất hủ”.
“Kết đoàn chúng ta là sức mạnh
Kết đoàn chúng ta là sắt gang...”
Đứng bên cạnh Người trên lễ đài, Bác Tôn cùng vỗ tay, cùng hòa giọng hát theo, Bác rất vui mừng.
Có thể nói nhà làm việc của Bác Tôn tại thôn Chi Liền (nay là thôn Đồng Ma), xã Trung Yên, huyên Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang là một trong những di tích gắn liền với hoạt động cách mạng của Chủ tịch Tôn Đức Thắng trong thời kỳ gian khổ của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp , di tích được Bộ Văn hóa Thông tin công nhận là di tích cấp quốc gia vào ngày 13/4/2000.
Tài liệu tham khảo:
- Một số di tích và địa điểm lưu niệm tiêu biểu về Chủ tịch Tôn Đức thắng.
- Bác Tôn (1888 -1890) cuộc đời và sự nghiệp.
